Według definicji przyjętej przez Narodowe Centrum Nauki predatory journals to „czasopisma, w których publikowane prace naukowe nie podlegają ocenie eksperckiej lub wykonana jest ona w oparciu o bardzo niskie standardy. Czasopisma te mają charakter wydawnictw publikujących w tzw. otwartym dostępie (open access), często oferują swe usługi po wygórowanych cenach, z krótkim procesem publikacyjnym”.
[List dyrektora NCN]
W związku z faktem nasilenia się działań tzw. fałszywych / drapieżnych czasopism, również wśród pracowników Uniwersytetu Rzeszowskiego, zalecamy szczególną ostrożność w korzystaniu z ofert szybkiego publikowania w zagranicznych czasopismach naukowych o rzekomym wysokim IF (np. nadawanym przez CiteFactor).
Podszywają się pod istniejących wydawców i wykorzystują w tym celu wiele narzędzi m. in. podobnie brzmiąca nazwa czasopisma, sprawiająca wrażenie oryginalnej fałszywa strona www, skopiowany od prawdziwego tytułu numer ISSN i skład rady naukowej, nie mający odzwierciedlenia w rzeczywistości Impact Factor itp. Bywa, że oszuści kradną tożsamość czasopism prawdziwych, które nie mają swojej strony www (np. taki los spotkał tytuły: Wulfenia, Bothalia, Archives des Science, Sylwan) lub wprowadzają w błąd na temat renomy czasopisma podając informacje o "Unofficial Impact Factor", "Prognostic IF", "Real IF", "Journal IF".
Prowadzą agresywną promocję swych tytułów rozsyłając e-maile do pracowników naukowych oferując szybką publikację. Wprowadzają w błąd odnośnie procesu wydawniczego, bywa, że powiadamiają autorów o (wysokich) opłatach dopiero po akceptacji artykułu do druku i obciążają za nieistniejące usługi.
Aby uchronić się przed oszustwem zaleca się wykonanie kilku podstawowych kroków:
1. Dokładne sprawdzenie tytułu czasopisma i odpowiadającemu mu nr ISSN
• Przykład: Czasopismo autentyczne: The Veliger; Czasopismo fałszywe: Veliger
2. Sprawdzenie wskaźnika Impact Factor
• Należy sprawdzić czy wartość wskaźnika IF jest taka sama na stronie czasopisma i w bazach prowadzonych przez koncern wydawniczy Thomson Reuters, który corocznie ją ustala.
• Wartość wskaźnika IF podawana jest w bazie Journal Citation Report.
• Impact Factor dla czasopism można sprawdzić także na platformie Web of Science.
3. Indeksowanie artykułów na platformie Web of Science
• Wiarygodność czasopisma może potwierdzić indeksowanie zawartych w nim artykułów przez bazę Web of Science. Należy sprawdzić czy w WoS zaindeksowane są artykuły z wcześniejszych numerów czasopisma lub nazwiska publikujących autorów.
Zachęcamy również, aby podczas wybierania czasopisma oraz konferencji posługiwać się dostępnymi narzędziami:
https://thinkchecksubmit.org/journals/
https://thinkcheckattend.org/
Oferty publikowania prac u nieznanego wydawcy należy traktować z bardzo dużą ostrożnością. Wszelkie wątpliwości (m.in. niezgodność tematu pracy z profilem wydawnictwa, nieoczekiwana zmiana częstotliwości wydawania czasopisma, występowanie kilku wersji stron internetowych tego samego tytułu, brak indeksacji prac w bazach danych pomimo zamieszczenia takiej informacji na stronie czasopisma, niezgodność numerów telefonów, adresów internetowych i rzeczywistych, nazwisk redaktorów naczelnych, rady naukowej, recenzentów) należy dogłębnie wyjaśnić przed podjęciem decyzji o wysłaniu publikacji i uiszczeniu opłaty.
Artykuły szczegółowo opisujące problem:
- Predatory journals: no definition, no defence
- Predatory Journals: What They Are and How to Avoid Them
- Journal citation reports and the definition of a predatory journal: The case of the Multidisciplinary Digital Publishing Institute (MDPI)
- Uważajcie na fałszywe czasopisma. Oszuści nie śpią
- Drapieżne czasopisma jako przykład nieetycznego publikowania
- Niezły patent
- Sham journals scam authors
- Hijacked Journal List: List of Hijacked Journals and Fake Publishers
- The story of fake impact factor companies and how we detected them
W razie jakichkolwiek wątpliwości dotyczących wiarygodności i prawdziwej tożsamości czasopisma, należy skontaktować się z Oddziałem Informacji Naukowej BUR: inform [at] ur.edu.pl